Οι Σοβιετικοί ήταν οι πρώτοι που προσπάθησαν να στείλουν μικρά μη-επανδρωμένα διαστημόπλοια (probes) στον Άρη, το 1964.
Αυτό ήταν το σοβιετικό πρόγραμμα Zond, το οποίο ήταν πλήρως αποτυχημένο, τα σκάφη είτε δεν κατάφεραν να ταξιδέψουν είτε εξαφανίστηκαν προς τον Άρη. Την ίδια εποχή, οι Αμερικανοί άρχισαν και αυτοί τις προσπάθειες τους να φτάσουν τα δικά τους probes στον Άρη, με το πρόγραμμα Mariner. To Mariner-3 εξαφανίστηκε κοντά στον Άρη, αλλά το Mariner-4 τα κατάφερε και ήταν το πρώτο γήινο σκάφος που έφτασε στον Άρη στις 14 Ιουλίου 1965.
Το Mariner-4 έστειλε πίσω στη NASA τις πρώτες κοντινές φωτογραφίες ενός άλλου πλανήτη.
Όλα πλέον έδειχναν, με αρκετά μεγάλη βεβαιότητα, ότι ο Άρης ήταν ένας νεκρός έρημος πλανήτης, αφιλόξενος προς τη ζωή, χωρίς καμία από τις συνθήκες που θα μπορούσαν να ευνοήσουν τη ζωή.
Η NASA συνέχισε το πρόγραμμα Mariner με νέα διαστημικά σκάφη, ενώ η Σοβιετική Διαστημική Υπηρεσία ξεκίνησε το φιλόδοξο πρόγραμμα Mars. Το 1969-70-71, τα αμερικανικά Mariner 6, 7 και 9, έφτασαν στον Άρη, το ίδιο και τα σοβιετικά Orbiters Mars 2 και 3. Παρατήρησαν μια τιτάνια πλανητική αμμοθύελλα στον Άρη και, περιμένοντας να τελειώσει για να φωτογραφίσουν την επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη, φωτογράφισαν τον δορυφόρο του Άρη, Φόβο, κι έτσι αποκτήθηκαν και οι πρώτες φωτογραφίες από τον Φόβο, που δεν φαίνεται να ήταν στο πρόγραμμα.
Έπειτα, το Mariner-9 φωτογράφισε τον Άρη στέλνοντας εικόνες που ήταν περισσότερες και καλύτερες από τις προηγούμενες αποστολές. Αυτές οι εικόνες ήταν οι πρώτες που πρόσφεραν στοιχεία που έδειχναν καθαρά ότι κάποτε στην επιφάνεια του Άρη κυλούσε υγρό νερό. Αυτό το γεγονός η NASA το ήξερε από το 1970, και αυτά τα στοιχεία δεν τα απέκτησε τα τελευταία χρόνια όπως πιστεύεται ή δηλώνεται…
Ήξεραν δηλαδή, από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και τις αρχές της δεκαετίας του 1970, ότι ο Άρης κάποτε είχε νερό στην επιφάνεια του, ότι κάποτε είχε ατμόσφαιρα, και άρα ότι ενδεχομένως κάποτε να φιλοξενούσε ζωή κάποιας μορφής.
Παραδόξως, αυτή την ξεκάθαρη συγκεκριμένη γνώση το κοινό δεν την είχε, δεν την διδασκόταν και άρχισε να τη γνωρίζει και να τη διδάσκεται μονάχα πρόσφατα, και μάλιστα μέχρι πρόσφατα ως κάτι αβέβαιο ή αμφιλεγόμενο, ενώ έχει επιβεβαιωθεί επανειλημμένα και από αρκετές άλλες διαστημικές αποστολές από τότε μέχρι σήμερα.
Την εποχή εκείνη, το πρόγραμμα Mariner και το πρόγραμμα Mars συνεχίστηκαν, και κατάφεραν σε αρκετές φάσεις να στείλουν στη Γη πολλές πολύτιμες πληροφορίες για τον Άρη, που, έπειτα και από τα επόμενα διαστημικά προγράμματα, σιγά-σιγά έπαψε πια να μας είναι ένας τελείως ξένος πλανήτης.
Το επόμενο αμερικανικό διαστημικό πρόγραμμα εξερεύνησης του Άρη ήταν το πρόγραμμα Viking. Το 1976 δύο Viking probes έφτασαν στον Άρη και κατάφεραν να στείλουν κάτω στην επιφάνεια του πλανήτη δύο landers, τα οποία προσγειώθηκαν στον Άρη και έστειλαν πίσω τις πρώτες έγχρωμες εικόνες και πολλές επιστημονικές πληροφορίες.
Το συγκλονιστικό είναι το ότι τα landers του προγράμματος Viking, διεξήγαγαν ένα βιολογικό πείραμα το οποίο έδωσε πιθανές ενδείξεις ύπαρξης ζωής στον Άρη! Αυτό έγινε το 1976, αλλά δεν είναι καθόλου ευρύτερα γνωστό!
Τελικά, τα συμπεράσματα του βιολογικού πειράματος δεν συμφώνησαν με κάποια άλλα πειράματα που έγιναν, κι έτσι δημιούργησαν ένα ερωτηματικό που προτιμήθηκε να παραβλεφθεί… Το ζήτημα αφέθηκε στην κρίση των επιστημόνων που παρακολουθούσαν τα πειράματα, και οι γνώμες τους τελικά διχάστηκαν. Αναγκάστηκαν να καταλήξουν σε συμπέρασμα με πλειοψηφία, και οι περισσότεροι κατέληξαν δηλώνοντας ότι δεν πιστεύουν πως υπάρχει αυτή τη στιγμή ζωή στον Άρη. Άλλοι επιστήμονες συνέχισαν να διαφωνούν μαζί τους.
(Το διαστημικό σκάφος Viking-1 έστειλε μερικές πολύ παράξενες φωτογραφίες πίσω στη Γη, για τις οποίες θα συζητήσουμε παρακάτω, στο θέμα του «Προσώπου στον Άρη»). 
Το επιτυχημένο αμερικανικό πρόγραμμα Viking είχε αντικαταστήσει το πρόγραμμα Voyager που ακυρώθηκε, ήταν δηλαδή προέκτασή του ή απόγονός του. Το ακυρωμένο πρόγραμμα Voyager έδωσε τελικά το όνομά του στο γνωστό πρόγραμμα Voyager που μεταξύ άλλων είχε και την αποστολή επικοινωνίας με πιθανούς εξωγήινους πολιτισμούς, και στα δύο διαστημικά οχήματα, Voyager-1 και 2, που στάλθηκαν έξω από το ηλιακό μας σύστημα για να χαθούν στον Γαλαξία μεταφέροντας μηνύματα από την ανθρωπότητα –ήχους και εικόνες– προς εξωγήινους πολιτισμούς (όπως έγινε και με τα διαστημικά οχήματα Pioneer), μια ιδέα που προώθησε και πέτυχε ο Carl Sagan.
Δηλαδή –έχει κάποιο ενδιαφέρον αυτό– τα Voyager που μετέφεραν τα μηνύματα της ανθρωπότητας προς κάθε πιθανό εξωγήινο πολιτισμό, πήραν το όνομά τους από διαστημικό πρόγραμμα που προοριζόταν να εξερευνήσει τον Άρη. Τελικά το πρόγραμμα αυτό έγινε το θρυλικό πρόγραμμα Viking (που έστειλε και τις πρώτες φωτογραφίες από το περιβόητο «Πρόσωπο στον Άρη»)…
Έχει, επίσης, ενδιαφέρον να προσθέσω ότι τα Voyager, που εκτοξεύθηκαν το 1977, μεταξύ άλλων αποστολών, είχαν και την αποστολή να εξετάσουν την ύπαρξη ενός υποθετικού πλανήτη πέρα από τον Πλούτωνα, που ονομαζόταν Planet-X (Πλανήτης-Χ). O Πλανήτης αυτός έχει ανακαλυφθεί επισήμως μόνο πρόσφατα. Επομένως, η NASA γνώριζε για την ύπαρξη αυτού του νέου αινιγματικού πλανήτη τουλάχιστον από το 1977…
Η NASA συνέχισε το πρόγραμμα Viking και οι Σοβιετικοί το πρόγραμμα Mars… Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, οι Σοβιετικοί έβαλαν μπρος ένα άλλο πρόγραμμα, το Phobos, αφιερωμένο –για κάποιον λόγο– στη μελέτη του δορυφόρου του Άρη, Φόβου (ενώ δεν είχαν καν επαρκείς επιτυχίες στην εξερεύνηση του Άρη). Τα σοβιετικά σκάφη Phobos, εξαφανίστηκαν στον Φόβο…
To 1992 εξαφανίστηκε το φιλόδοξο αμερικανικό διαστημικό όχημα Mars Observer, που μια από τις τελευταίες εντολές του ήταν να φωτογραφίσει ξανά το θρυλικό «Πρόσωπο στον Άρη» (το οποίο, όπως είπα, θα συζητήσω παρακάτω).
Η NASA τότε εκτόξευσε το 1996 το Mars Global Surveyor, κι αυτή ήταν η πιο επιτυχημένη αμερικανική αποστολή ως τότε, στέλνοντας πάρα πολλά στοιχεία, φωτογραφίζοντας από μικρή απόσταση σχεδόν όλη την επιφάνεια του Άρη. Η αποστολή του ήταν να χαρτογραφηθεί ο Άρης. Παρακολούθησε τον πλανήτη για έναν ολόκληρο αρειανό χρόνο (που ισούται με περίπου δύο γήινα χρόνια), από χαμηλό ύψος, μελέτησε όλη την επιφάνεια του Άρη, την ατμόσφαιρα του και το εσωτερικό του πλανήτη (;) στέλνοντας πίσω στη Γη περισσότερα στοιχεία από όλες μαζί τις προηγούμενες αποστολές.
Ο Άρης, λοιπόν, βρίσκεται σε αρκετά στενή παρακολούθηση –με διάφορα προγράμματα– από το 1997, δηλαδή για μία δεκαετία μέχρι σήμερα.
Το Mars Global Surveyor, ήδη από το 1997, έχει φωτογραφίσει κανάλια, ρέματα και κοίτες στον Άρη, μερικά μήκους αρκετών χιλιομέτρων, που αποδεικνύουν ότι είτε κατά το παρελθόν, είτε κατά περιόδους ακόμη και σήμερα, υγρό νερό κυλούσε ή κυλά στον Άρη. Αυτό το γνωρίζει η NASA από το 1997, και δεν μπορώ να καταλάβω γιατί έχει αρχίσει μόνο τελευταία να ανακοινώνεται ευρύτερα στον κόσμο, ως νέο εύρημα, ενώ το έχουν εδώ και μία δεκαετία τουλάχιστον.
Από τότε και μέχρι σήμερα, πρώτα ανακαλύφθηκε «διστακτικά» μία μικρή ποσότητα πάγου σε έναν Πόλο του Άρη, έπειτα και στους δύο Πόλους, έπειτα με «λίγο περισσότερο θάρρος» ανακαλύφθηκαν μεγάλες ποσότητες πάγου στους Πόλους, ίσως και στο μέγεθος μικρής παγωμένης ηπείρου, κι έπειτα ανακαλύφθηκε εξίσου «διστακτικά», στην αρχή πάγος και έπειτα νερό στο εσωτερικό του Άρη. (Ταυτόχρονα, ανακαλύπτονταν πάγος στη Σελήνη μας, ωκεανοί στην Ευρώπη του Δία, και γενικά παντού νερό σε πολλά μέρη του ηλιακού μας συστήματος. Τελικά δεν ζούσαμε σε ένα άνυδρο και τελείως νεκρό ηλιακό σύστημα όπως μας δίδασκαν στο σχολείο).
Έπειτα, σχετικά πρόσφατα, ανακοινώθηκε ότι ανακαλύφθηκε ένας ολόκληρος υπόγειος ωκεανός στον Άρη, κι έπειτα πολύ πρόσφατα ανακοινώθηκε πιο θαρραλέα ότι αυτός ο ωκεανός είναι τόσο μεγάλος που αν έβγαινε στην επιφάνεια θα κάλυπτε όλον τον πλανήτη με έναν τιτάνιου πλάτους ωκεανό βάθους έντεκα μέτρων!
Τα «κανάλια» και οι κοίτες ροής που ανακαλύφθηκαν και συνεχίζουν συνέχεια να ανακαλύπτονται στην επιφάνεια του Άρη, άρχισαν να εξηγούνται με το επιχείρημα ότι το υπόγειο νερό ίσως βρίσκει σημεία εκροής στην επιφάνεια, ρέει για μια απόσταση δημιουργώντας μία κοίτη, κι έπειτα παγώνει και εξατμίζεται. (Βέβαια, το πρόβλημα είναι, σύμφωνα με τις αρειανές συνθήκες που ξέρουμε, ότι μάλλον το νερό αυτό θα έπρεπε να εξατμίζεται αμέσως, η ατμόσφαιρα είναι παγωμένη και πολύ λεπτή για να μπορεί να συγκρατήσει υγρό νερό, οπότε η εξήγηση για τα κανάλια δεν είναι παρά μια υπόθεση, και φυσικά μπορούμε να κάνουμε κι άλλες υποθέσεις…αν θέλουμε…αλλά, απ’ ό,τι φαίνεται, δεν θέλουμε…)
Το πιο παράξενο απ’ όλα, όμως, που δεν ακούω κανέναν να το σχολιάζει ούτε φευγαλέα, ούτε καν γι’ αστείο, είναι το γεγονός ότι ο Τζιοβάνι Σκιαπαρέλι (το 1877, όπως ήδη ανέφερα), είχε ανακαλύψει κανάλια να διασχίζουν τον Άρη. Και είπαμε ότι αυτά τα κανάλια υποτίθεται ότι ήταν οφθαλμαπάτες των όχι αρκετά ανεπτυγμένων τηλεσκοπίων. Και ήταν εκείνα τα απατηλά κανάλια που δημιούργησαν την παλιά πεποίθηση ότι ο Άρης κατοικείται, κι ότι είναι ένας πλανήτης που πεθαίνει μαζί με τους αρχαίους κατοίκους του. Τώρα ανακαλύπτουν παντού «κανάλια» στ’ αλήθεια, και κανείς δεν σχολιάζει αυτήν την «σύμπτωση»… Δηλαδή, τελικά τα κανάλια υπάρχουν!
Κι ίσως και κάποια από εκείνα που παρατηρούσε ο Σκιαπαρέλι να υπήρχαν στο παρελθόν, στην εποχή του. Θυμίζω και την ύπαρξη των πλανητικών αμμοθυελλών που έχουν παρατηρηθεί στον Άρη, που θα μπορούσαν να σκεπάζουν και να ξεσκεπάζουν οποιαδήποτε γεωγραφική μορφολογία (όπως θα το δούμε και παρακάτω ως ένα σενάριο που σκέφτηκα για το «Πρόσωπο στον Άρη»)…
Ένα άλλο παράξενο στοιχείο είναι ότι οι ενδείξεις από τα μαγνητόμετρα του Mars Global Surveyor έδειξαν ότι το πλανητικό μαγνητικό πεδίο του Άρη δεν δημιουργείται παγκόσμια από τον πυρήνα του πλανήτη, όπως θα έπρεπε, αλλά εντοπίζεται σε συγκεκριμένες περιοχές του φλοιού!
Τον Νοέμβριο του 2006, χάθηκε κάθε επικοινωνία με το Mars Global Surveyor και δεν έχει επικοινωνήσει από τότε…
Το γνωστό πια σε όλους Mars Pathfinder προσγειώθηκε στον Άρη στις 4 Ιουλίου 1997 (την ημέρα του εορτασμού της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας), στην περιοχή Ares Vallis, ίσως την πιο πετρώδη περιοχή του Άρη. Το μικρό τηλεκατευθυνόμενο όχημα Sojourner που εξερεύνησε μερικά μέτρα ολόγυρα από το σημείο προσγείωσης, κατέγραψε πολλά νέα στοιχεία, που στάλθηκαν πίσω στη Γη, και οι εικόνες παρακολουθήθηκαν από εκατομμύρια ανθρώπους σε live σύνδεση στο Ιnternet. Βέβαια, η εξερεύνηση λίγων μέτρων, δεν είναι κάποιο μεγάλο βήμα, όπως και να το κάνουμε, αν και είναι αξιοθαύμαστο επίτευγμα. Το Pathfinder έστειλε στη Γη περίπου 17.000 εικόνες, μαζί με χημικές αναλύσεις πετρωμάτων και εδάφους, πληροφορίες για τους ανέμους, τις θερμοκρασίες, τον καιρό, κλπ.
Από αυτές τις αναλύσεις και τα πειράματα που έγιναν από τα οχήματα αυτά, αποδείχθηκε περίτρανα πλέον ότι ο Άρης κατά το παρελθόν ήταν θερμός και υγρός, με νερό σε υγρή μορφή και πυκνότερη καλή ατμόσφαιρα. Δηλαδή, κάτι που δεν το έχουν συνειδητοποιήσει πολλοί άνθρωποι, και πολλοί δεν το γνωρίζουν καν. Δηλαδή, ήταν ένας πλανήτης που θα μπορούσε να φιλοξενούσε ζωή χωρίς πρόβλημα. (Για το πώς χάθηκαν τα στοιχεία αυτά από τον πλανήτη, υπάρχουν πολλές θεωρίες, ανάμεσά τους και μία δημοφιλής περί σύγκρουσης με μετεωρίτη).
Ακολούθησαν πολλές αποτυχημένες αποστολές (όχι μόνο αμερικανικές και ρωσικές, αλλά και ευρωπαϊκές, καθώς και μία βρετανική και μία ιαπωνική).
Το 2001, το επιτυχημένο αμερικανικό orbiter Mars Odyssey άρχισε φασματοσκοπικές αναλύσεις στον Άρη, και το 2002 ανακοινώθηκε ότι ανακάλυψε μεγάλες ποσότητες υδρογόνου, σαφείς ενδείξεις ότι υπάρχει πάγος νερού τρία μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, κοντά στον νότιο Πόλο.
Ακολούθησε το αποτυχημένο ευρωπαϊκό Mars Express και το Beagle-2 που επίσης εξαφανίστηκε, αν και το Mars Express επιβεβαίωσε την ύπαρξη παγωμένου νερού στον νότιο Πόλο. Σήμερα γνωρίζουμε ότι πάγος νερού υπάρχει και στους δύο Πόλους του Άρη.
Το 2003 η NASA εκτόξευσε τα δίδυμα σκάφη του προγράμματος Mars Exploration Rover Mission. Το όχημα Spirit προσγειώθηκε μέσα στον κρατήρα Gusev, που πιστεύεται ότι κάποτε ήταν μία λίμνη, αναζητώντας την ιστορία του νερού της περιοχής. Το όχημα Opportunity προσγειώθηκε στο Planum Meridiani, όπου υπάρχουν μεγάλες ποσότητες αιματίτη, που επίσης αποδεικνύουν την ύπαρξη νερού στην επιφάνεια κατά το παρελθόν. Όλες οι έρευνες των οχημάτων αυτών επιβεβαίωσαν πέρα από κάθε αμφιβολία την ύπαρξη πολύ μεγάλων ποσοτήτων υγρού νερού στην επιφάνεια του Άρη κατά το παρελθόν, καθώς και την παλαιά ύπαρξη αλμυρής θάλασσας όπως στη Γη.
Τα δύο αυτά Rovers, το Spirit και το Opportunity, συνεχίζουν να λειτουργούν στον Άρη, κατά το 2007. Πριν από λίγο καιρό έκαναν μία μεγάλη ανακάλυψη: βρήκαν τον πρώτο μετεωρίτη που ανακαλύφθηκε σε έναν άλλον πλανήτη…
Τον Μάρτιο του 2006 έφτασε στον Άρη το αμερικανικό Mars Reconnaissance Orbiter με σκοπό να παραμείνει σε τροχιά και να παρακολουθεί τον Άρη. Διαθέτει πολύ αναπτυγμένες τεχνολογικά συσκευές που μπορούν να φωτογραφίσουν και να αναλύσουν τη μορφολογία περιοχών του Άρη, και να εντοπίσουν νερό, πάγο, ορυκτά, πάνω και κάτω από την επιφάνεια του πλανήτη.
Επίσης, ερευνά για μελλοντικά σημεία προσγείωσης και καταγράφει συνεχώς όλες τις εναλλασσόμενες καιρικές συνθήκες. Η νέα τεχνολογία που διαθέτει του επιτρέπει να στέλνει πληροφορίες και εικόνες πίσω στη Γη με πολύ μεγάλη ταχύτητα, πολύ πιο γρήγορα από όλες τις άλλες αποστολές μέχρι σήμερα, και σε πολύ μεγαλύτερη ανάλυση.
Δηλαδή, πλέον, ο Άρης διαθέτει έναν μόνιμο γήινο υπερ-τεχνολογικό κατασκοπευτικό δορυφόρο…
Αλέκος Χρυσόπουλος
terrapapers.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου