Ο Πλάτων, στον «Τίμαιο, 41.d – 42.d» λέγει ότι ο δημιουργός «Ανέμειξε κατόπιν στον ίδιο κρατήρα, μέσα στον οποίο ανάμειξε τις ουσίες και έπλασε την ψυχή, τα προηγούμενα υπόλοιπα κατά τον ίδιο περίπου τρόπο, όχι όμως και με τόσο καθαρές και αμετάβλητες ουσίες όπως τότε, αλλά δεύτερες και τρίτες σε επιλογή. Αφού λοιπόν, έκαμε ένα γενικό μείγμα, το διαχώρισε σε τόσες ψυχές, όσα ήσαν τα άστρα, και διένειμε έκαστη σε έκαστο.
[…][…][…] Αφού έδωκε στις ψυχές αυτές τις διαταγές , για να είναι ανεύθυνος δια τις κατόπιν κακίες της καθεμίας, έσπειρε άλλους στη γη, άλλους στη σελήνη και άλλους στα υπόλοιπα όργανα του χρόνου που υπήρχαν –Ταῦτ᾽ εἶπε, καὶ πάλιν ἐπὶ τὸν πρότερον κρατῆρα, ἐν ᾧ τὴν τοῦ παντὸς ψυχὴν κεραννὺς ἔμισγεν, τὰ τῶν πρόσθεν ὑπό λοιπα κατεχεῖτο μίσγων τρόπον μέν τινα τὸν αὐτόν, ἀκήρατα δὲ οὐκέτι κατὰ ταὐτὰ ὡσαύτως, ἀλλὰ δεύτερα καὶ τρίτα. συστήσας δὲ τὸ πᾶν διεῖλεν ψυχὰς ἰσαρίθμους τοῖς ἄστροις, ἔνειμέν θ᾽ ἑκάστην πρὸς ἕκαστον, […][…] […]διαθεσμοθετήσας δὲ πάντα αὐτοῖς ταῦτα, ἵνα τῆς ἔπειτα εἴη κακίας ἑκάστων ἀναίτιος, ἔσπειρεν τοὺς μὲν εἰς γῆν, τοὺς δ᾽ εἰς σελήνην, τοὺς δ᾽ εἰς τἆλλα ὅσα ὄργανα χρόνου».
Όπως εξηγεί ο Πρόκλος, στο «Εις τον Τίμαιο του Πλάτωνος, τόμος Ε΄ (συνέχεια), 304.1 – 310.4», δεν πρέπει να πιστέψουμε ότι αυτή η σπορά των ψυχών γίνεται τυχαία (γιατί που είναι δυνατόν να παρεμβληθεί το απροσδιόριστο μέσα στα όντα που βρίσκονται πάντα στην ίδια κατάσταση ;) ούτε ότι αυτή αποτελεί μια σκέτη διανομή εκ μέρους του δημιουργού (γιατί αυτά που σπέρνονται δεν είναι ετεροκινούμενα ούτε στερημένα από ελεύθερη επιλογή), αλλά ότι επιτελείται από ψηλά σύμφωνα με τον δημιουργικό Νου, αλλά συμβάλλει και η βούληση των ίδιων των ψυχών. Γιατί κάθε ψυχή γνωρίζει και επιλέγει την τάξη που της ταιριάζει και εγκαθιστά τον εαυτό της και το όχημα της στα μέρη του σύμπαντος που της ταιριάζουν, χωρίς να είναι ίδια με τους θεούς γύρω από τους οποίους σπέρνεται, όπως λένε κάποιοι που ταυτίζουν το μέρος με το σύνολο (γιατί η ουσιώδης ομοιότητα είναι προγενέστερη αυτής της σποράς). Γιατί τι θα μπορούσε κανείς να κατηγορήσει σε αυτή τη διανομή ;; Άραγε ότι έπρεπε οι επιμέρους ψυχές να είναι ασύντακτες προς τις καθολικές, και τα οχήματά τους να είναι αποσχισμένα από τις καθολικές σφαίρες ;; Αλλά αυτό είναι αδύνατον. Γιατί παντού τα μέρη ακολουθούν τα σύνολα. Μήπως ότι οι ψυχές είναι διαφορετικές μεταξύ τους ;; Και πώς διαφοροποιήθηκαν ολοκληρωτικά η μια από την άλλη, ενώ έχουν λάβει υπόσταση μέσα σε άυλα είδη ;; Μήπως ότι διαφέρουν μεταξύ τους, αλά δεν διακρίθηκαν σύμφωνα με τα προηγούμενα μέτρα των θεϊκών ψυχών ;; Και πως επέρχεται σε αυτές η άνοδος και η τελείωση μέσω των θεϊκών ψυχών ;; Άρα θα πούμε ότι σε κάθε περίπτωση αυτή η σπορά καθορίζεται από το θεϊκό και τέλειο Νουν.
Στην συνέχεια ας προσθέσουμε την παρατήρηση των λεπτομερειών. Πριν από κάθε άλλη δημιουργία των θεών προηγείται η σπορά των ψυχών μετά των οχημάτων τους γύρω από αυτούς. Γιατί πρέπει οι ψυχές όχι μόνο να έχουν ηγεμόνες, επειδή είναι ψυχές, αλλά και να υποτάσσονται σε κάποιες θεϊκές περιφορές, επειδή είναι εγκόσμιες και επειδή τους έλαχε να διοικούν κάποια ζωντανά όντα. Μάλιστα η σπορά, με την ίδια την ονομασία της, δηλώνει τη διαιρεμένη διανομή των οχημάτων και τη δύναμη όλων των επιμέρους ψυχών, η οποία περιέχεται αόρατα μέσα στις καθολικές ψυχές, και τη γόνιμη ενέργεια των θεϊκών σωμάτων, ενέργεια κατά την οποία συμπληρώνουν από τη ζωή τους τα επιμέρους οχήματα με την ιδιότητα τους. Γιατί και αυτά που σπέρνονται οπωσδήποτε προσλαμβάνουν κάτι από τη γη στην οποία σπέρνεται.
Επομένως, αυτό γίνεται κατά πρώτον φανερό από όλα όσα έχουν ειπωθεί, ότι δηλαδή δεν πραγματοποιείται σπορά γύρω από την ψυχή του σύμπαντος. Γιατί δεν πρέπει να αντιδιαστείλουμε τη σπορά γύρω από την ψυχή του σύμπαντος με τις υπόλοιπες σπορές ούτε να αντιδιαστείλουμε ολόκληρο τον Κόσμο με τα μέρη του. Γιατί, αν είναι δυνατόν η επιμέρους ψυχή να μένει ψηλά καθ’ όλη την περίοδο του δικού της θεού, ενώ δεν είναι δυνατόν η ίδια να μένει ψηλά καθ’ όλη την περίοδο του σύμπαντος, όπως έχει ειπωθεί προηγουμένως, είναι αδύνατον να έχει γίνει σπορά ψυχών γύρω από την ψυχή του σύμπαντος. Αντιθέτως, η ψυχή του σύμπαντος έχει τοποθετηθεί μέσα στον Κόσμο ως μονάδα (γιατί είναι η μονάδα των εγκόσμιων ψυχών η οποία είναι συμπαραταγμένη μαζί τους) και γύρω της προέκυψε ο αριθμός των θεϊκών ψυχών ο οποίος μοιράστηκε τις δυνάμεις της. Γιατί πάνω σε κάθε θεϊκό σώμα έχει τεθεί επικεφαλής μια δύναμη της καθολικής ψυχής. Γύρω, μάλιστα, από αυτόν τον αριθμό έχουν διαιρεθεί τα ανώτερα από εμάς γένη και οι επιμέρους ψυχές, παίζοντας τον ρόλο των ακολούθων.
Κατά δεύτερον είναι φανερό ότι έχει γίνει σπορά ψυχών σε κάθε στοιχείο του υπεσελήνιου Κόσμου και στις ουράνιες σφαίρες και στα άστρα. Έχει, μάλιστα, ειπωθεί προηγουμένως γύρω από ποια άστρα έχει γίνει η διανομή των ψυχών. Ώστε και η σπορά έχει γίνει γύρω από τα οχήματα εκείνων των άστρων. Γιατί όλα στα άστρα συντελούν στη γέννηση του χρόνου, άλλα από μόνα τους και άλλα μαζί με το σύμπαν, όπως οι απλανείς αστέρες, και είναι όλα «όργανα του χρόνου». Γιατί όλοι οι απλανείς αστέρες και όλοι οι εγκόσμιοι θεοί, οι οποίοι κινούνται κυκλικά, έχουν οπωσδήποτε περιοδικούς χρόνους με βάση τους οποίους μετριέται ολόκληρος ο χρόνος της ζωής του Κόσμου, και έχουν κοινές αποκαταστάσεις και με τον Κόσμο και μεταξύ τους. Ο Πλάτωνας, όμως, μνημόνευσε μόνο εκείνα των οποίων είχε τους χρόνους της αποκατάστασης από την αίσθηση, και αφού διαίρεσε τον Κόσμο σε ουρανό και υποσελήνια γένεση, πήρε από το καθένα το τελευταία ως προς τη θέση, τη σελήνη και τη γη, και αρκέστηκε σε αυτά, επειδή ο λόγος αφορούσε τη διανομή των κατώτατων ψυχών και τη σπορά των πιο επιμέρους οχημάτων, τα οποία εκ φύσεως μεταβάλλονται και προσεγγίζουν τους ταχύτατους σωματικούς όγκους και βυθίζονται μέσα τους.
Τρίτο μετά από τα παραπάνω αξίζει να γνωρίζουμε και το εξής, ότι σπέρνονται οχήματα και γύρω από τους απλανείς αστέρες. Γιατί κάθε μέρος του Κόσμου είναι γεμάτο από επιμέρους ψυχές, οι οποίες έχουν υπαχθεί στους θεούς που περιέζωσαν την περιοχή και οι οποίες ακολουθούν τους δαίμονες που είναι εξαρτημένοι από αυτούς. Αξίζει, όμως, να εξετάσουμε αν υπάρχει κάποιο από αυτά τα επιμέρους σώματα πάνω από την σφαίρα του Κρόνου ή αν όλα είναι τοποθετημένα μέσα στις σφαίρες των πλανητών λόγω της οικειότητας των σφαιρών με τους απλανείς αστέρες.
Γιατί οι ικανοί σε αυτά τα θέματα λένε και ότι καθένας από τους ίδιους τους πλανήτες είναι εξοικειωμένος με διαφορετικό ζώδιο.
Δεν είναι, λοιπόν, καθόλου περίεργο αν τα οχήματα των ψυχών, παρόλο που βρίσκονται μέσα στις πλανητικές σφαίρες, περιστρέφονται μαζί με διαφορετικό κάθε φορά απλανή αστέρα. Γιατί αυτό θα φαινόταν πιο εύλογο παρά να τα τοποθετήσουμε πάνω από την σφαίρα του Κρόνου. Γιατί ο τόπος των πλανητικών σφαιρών είναι οικειότερος από την ποικιλία της ζωής, με την κλίση προς τον κόσμο της γένεσης και με την φύση που είναι αναμεμειγμένη από όσα κινούνται κυκλικά και ευθεία.
Ωστόσο, είναι καλύτερα να πούμε ότι γίνεται σπορά των οχημάτων και γύρω από τους απλανείς αστέρες και ότι ανεβαίνουν μέχρι εκείνη τη σφαίρα τα οχήματα που έχουν καθαρθεί και έχουν αστρική μορφή και είναι απαλλαγμένα από την ύλη και έχουν ζωή απλή και κίνηση γύρω από τον Νου και από την φρόνηση και ακολουθούν την περιστροφή της ταυτότητας. Γιατί είναι γελοίο, ενώ η ψυχή διανεμήθηκε γύρω από τους απλανείς αστέρες, η σπορά του οχήματος να έχει γίνει γύρω από κάτι άλλο (γιατί όποια σχέση έχει η μία ψυχή προς την άλλη, έτσι αναμειγνύεται και το ένα όχημα με το άλλο) ή η ψυχή που σπάρθηκε εκεί να μην ανεβαίνει μέχρι εκείνα, καθώς παντού τα μέρη, όταν βρίσκονται στη φυσιολογική τους κατάσταση, σπεύδουν προς τα σύνολα και μεταφέρονται προς αυτά, αν δεν συμβεί τα ψυχικά οχήματα, με τα οποία η ψυχή μεταφέρεται προς τους απλανείς αστέρες, να διαλυθούν από τις αντίθετες δυνάμεις, παρόλο που είναι αδιάλυτα και αθάνατα λόγω της γέννησής τους από τον ένα δημιουργό.
Αυτά, λοιπόν, περισσότερο αποδεκτά, καθώς συμφωνούν με όσα έχει διακηρύξει ο Πλάτωνας σχετικά με τη διανομή και τη σπορά, οι οποίες και οι δυο έγιναν από τον δημιουργό. Πρέπει επίσης να αποδεχτούμε ότι, επειδή η σπορά αφορά τις ψυχές μαζί με τα οχήματα και όχι μόνο τις ψυχές, όπως γινόταν προηγουμένως με τη διανομή, δικαιολογημένα ο Πλάτωνας είπε ότι σπάρθηκαν «άλλοι στην γη και άλλοι στη σελήνη», υποδεικνύοντας ότι καθεμία από αυτές τις ψυχές είναι πλέον άνθρωπος και ο πρώτος άνθρωπος, καθώς ισχύει και εδώ ο ορισμός ότι ο άνθρωπος είναι μια αθάνατη ψυχή η οποία χρησιμοποιεί αθάνατο σώμα. Αυτόν τον άνθρωπο, μάλιστα, πρέπει να τον διαχωρίσουμε από καθετί θνητό, προκειμένου να γίνει αυτός που ήταν πριν από την πτώση στην γένεσης [μέσα στον κόσμο της γένεσης]. Καθώς, λοιπόν, ο δημιουργός σπέρνει πλέον ανθρώπους και όχι ψυχές, δικαιολογημένα έχει ειπωθεί ότι σπέρνει «άλλους στη γη και άλλους στη σελήνη». Αυτά, λοιπόν, πρέπει να κατανοήσουμε μαζί με τα προηγούμενα, καθώς και ότι ποτέ δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν υπερκόσμια οχήματα, ακόμα και κατά όσους υπάρχουν κι άλλες σφαίρες υπεράνω των απλανών, αν αληθεύει ότι τα κορυφαία και απλούστατα οχήματα μετέχουν στην αιθέρια λάμψη.
Τώρα, η διανομή είναι άλλη από τη σπορά. Γιατί η πρώτη αφορά μόνο ψυχές, ενώ η δεύτερη αφορά τις ψυχές με τα οχήματά τους. Για αυτό και εκεί είπε : «Διάνειμε καθεμία σε κάθε άστρο», ενώ εδώ λέει : «Έσπειρε άλλους στη γη και άλλους στην σελήνη», με την ιδέα ότι αυτές προβάλλουν πλέον το ανθρώπινο είδος. Γιατί και ο άνθρωπος είναι ψυχή που χρησιμοποιεί ένα αθάνατο σώμα, και εκείνος ο άνθρωπος είναι αιώνιος. Καθώς, λοιπόν, καθεμία από αυτές τις δυο είναι διαφορετικές και καθώς η μια ειπώθηκε ότι έχει γίνει στα άστρα ενώ η άλλη στα όργανα του χρόνου, θα φαινόταν ότι καθεμία από τις δυο έγινε σε κάτι διαφορετικό. Γιατί ούτε η γη είναι άστρο, ώστε δεν θα μπορούσε να υπάρξει διανομή γύρω από αυτή, ούτε οι απλανείς αστέρες έχουν χαρακτηριστεί όργανα του χρόνου, ώστε δεν θα μπορούσε να γίνει σπορά σε αυτούς, και μόνο οι πλανήτες είναι άστρα και όργανα του χρόνου, ώστε και οι δύο, και η διανομή και σπορά, θα γινόταν γύρω από αυτούς.
Είναι, όμως, φανερό ότι είναι παράλογο να μη γίνονται και οι δυο γύρω από τη γη και από τους απλανείς αστέρες. Γιατί, αν ο δημιουργός άλλο διανέμει και άλλο σπέρνει, οι ψυχές θα έχουν αυτά τα δύο στην ουσία τους και, αν συμβαίνει αυτό, πρέπει και τα δυο να γίνονται γύρω από το ίδιο πράγμα, προκειμένου και η αποκατάσταση ολόκληρης της ψυχής να μην αναγκάζεται, αφού αποκατασταθεί λόγω της διανομής στο σύννομο άστρο, να αποκατασταθεί σε άλλο άστρο λόγω της σπορά της σε εκείνο. Γιατί αυτό που σπέρνεται είναι ως προς την ουσία του οικείο προς αυτό γύρω από το οποίο έχει σπαρθεί.
Αν, λοιπόν, αυτά αληθεύουν, πρέπει να πούμε ότι και η γη είναι είδος άστρου όχι ως προς το ορατό όγκο της αλλά ως προς το αιθέριο όχημά της, το οποίο είναι αστερόμορφο (αφού και το δικό μας είναι τέτοιο), και ότι οι απλανείς αστέρες «συμβάλλουν στην δημιουργία του χρόνου». Γιατί έχει ειπωθεί ήδη το αίτιο λόγω του οποίου ο Πλάτωνας είπε ότι μόνο οι πλανήτες «συμβάλλουν στην δημιουργία του χρόνου». Και οι απλανείς αστέρες, λοιπόν, στον βαθμό που έχουν περιόδους [περιστροφές], έστω και άγνωστές σε εμάς, οπωσδήποτε μετρούν τον καθολικό χρόνο, καθένας με διαφορετικό τρόπο. Γιατί δεν είναι ίδια η αποκατάσταση όλων. Όμως από την αίσθηση δεν έχουμε καμία απόδειξη της περιφοράς [περιστροφής] τους, όπως έχουμε στην περίπτωση των πλανητών.
Όλα τα μέρη, λοιπόν, του Κόσμου υποδέχτηκαν σπαρμένες επιμέρους ψυχές και κάθε εγκόσμιους θεός είναι «αγελάρχης» επιμέρους ψυχών οι οποίες διανεμήθηκαν και σπάρθηκαν γύρω του σύμφωνα με τον Νου του Δημιουργού. Ο Πλάτωνας, όμως, είπε ότι η διανομή γίνεται κυρίως στα άστρα, ενώ η σπορά στα τελευταία μέρη του σύμπαντος, τη σελήνη και τη γη, υποδεικνύοντας την αξία καθεμιάς από τις δύο, με την ιδέα ότι η διανομή είναι θεϊκότερη (γιατί είναι ασώματη), ενώ η σπορά υποδεέστερη (γιατί η σπορά γίνεται μαζί με κάποια σώματα).Ένδειξη αυτών των πραγμάτων είναι ο διαχωρισμός των προηγούμενων αιτιών της διανομής και τις σπορά, εκ των οποίων καθεμία πραγματοποιήθηκε στις περιοχές που προαναφέρθηκαν. Ο διαχωρισμός, μάλιστα, δηλώνει τη διαφορά που έχουν αυτές μεταξύ τους.
Και αν, λοιπόν, υπάρχει διανομή της ψυχής γύρω από τη γη, όμως υπάρχει στον βαθμό που η γη έχει κάτι αστερόμορφο και ασώματο. Κι αν υπάρχει σπορά γύρω από κάποιο άστρο, όμως αυτή υπάρχει στον βαθμό που το άστρο έχει κάτι οικείο με τη γη. Αυτό, μάλιστα, είναι το σωματικό του στοιχείο. Στην περίπτωση της σποράς, λοιπόν, έχει χρησιμοποιηθεί η γη και η σελήνη λόγω της μεταξύ τους οικειότητας. Γιατί κοινό χαρακτηριστικό τους είναι το ότι παράγουν σκιά, και ότι είναι η γη μέσα στο σύμπαν, αυτό είναι η σελήνη μέσα στην ουράνια περιοχή. Επομένως θα υπάρχει αποκατάσταση στη γη όσων σπάρθηκαν στη γη και θα υπάρχουν και κλήροι στη γη.
Αν, όμως, στον «Φαίδρο, 249.a» ο Πλάτωνας χαρακτήρισε ανώτερους κλήρους τους ουράνιους και τους έσχατους [κατώτατους] υπόγειους, δεν είναι περίεργο. Γιατί θέλησε να μιλήσει μόνο για τα άκρα, χωρίς να αναφέρει τους εύμοιρους αέρινους και χθόνιους (γήινους )κλήρους. Για αυτό και επειδή έχει μνημονεύσει τους έσχατους [κατώτατους] κλήρους, δεν τους είπε απλώς χθόνιους (γήινους), αλλά τους χαρακτήρισε από τα δικαστήρια τα υπό την γη, στον βαθμό που και η γη είναι Θεά, και άλλοι οι τιμωρητικοί.
Πρέπει, λοιπόν, να διαχωρίσουμε τη διανομή και τη σπορά όπως έχει ειπωθεί προηγουμένως. Γιατί η σπορά ταιριάζει πάρα πολύ στα σωματικά στοιχεία, ενώ η διανομή ταιριάζει ειδικά στα ασώματα, επειδή αποτελεί διάκριση ως προς το είδος και όχι τοποθέτηση κάθε πράγματος σε διαφορετικό τόπο, όπως κάνει η σπορά.
Επειδή, όμως, είπαμε ότι το «άλλους στη γη και άλλους στη σελήνη» αναφέρεται σε ανθρώπους, το ότι ο Πλάτωνας γνωρίζει πως ο άνθρωπος είναι αθάνατη ψυχή που χρησιμοποιεί το αθάνατο όχημα πρέπει να πάρουμε τον «Πολιτικό, 272.d» (γιατί εκεί είπε ότι «άνθρωποι» είναι οι ψυχές κατά την περίοδο του Κρόνου, κατά την οποία ζει μόνο το αθάνατο μέρος μας), και το ότι ο Πλάτωνας γνωρίζει και άλλον άνθρωπο, αυτόν που χρησιμοποιεί το μεσαίο όχημα, πρέπει να το πάρουμε από τον «Φαίδωνα, 111.a» όπου λέει ότι στη κορυφή της γης κατοικούν «άνθρωποι» που ζουν περισσότερα χρόνια από τους εδώ ανθρώπους. Γνωρίζει, όμως, και τον τελευταίο άνθρωπο που φέρει τούτο εδώ το ορατό σώμα, και παντού κατά τον Πλάτωνα ο άνθρωπος είναι μια ψυχή που χρησιμοποιεί ένα σώμα, είτε αθάνατο είτε το δεύτερο είναι το σύνθετο. Και προσθέτοντας την ειδοποιό διαφορά του σώματος αυτού που το χρησιμοποιεί, θα μπορέσουμε να ορίσουμε κάθε είδος του ανθρώπου.
Πηγή
Πρόκλος
«Εις τον Τίμαιο του Πλάτωνος, τόμος Ε΄ (συνέχεια), 304.1 – 310.4».
Πηγή: http://www.awakengr.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου