Η επιστημονική μεθοδολογία γεννήθηκε απο τους Έλληνες φιλοσόφους περίπου πρίν 2.600 χρόνια. Η περιέργεια δεν ήταν απαγορευμένη από τις Ελληνικές παραδόσεις και πεποιθήσεις. Επιπλέον , οι φιλόσοφοι εξηγούσαν τον κόσμο με λογικούς όρους μηχανισμών και φυσικών διαδικασιών και οντοτήτων , όχι μέσω δράσεων των θεών.
Έθεσαν τα ερωτήματα τι είναι αυτό που διαφοροποιεί τους ζωντανούς από τους μη-ζωντανούς οργανισμούς , και πώς δημιουργούνται τα φυτά και τα ζώα. Οι πιο σημαντικοί Έλληνες φιλόσοφοι που αχσολήθηκαν με αυτά τα προβλήματα και οι ιδέες που ανέπτυξαν παρατίθενται παρακάτω.
ΘΑΛΗΣ ο Μιλήσιος (περιπου 625-547 π.χ.)
Ο Θαλής θεωρείται παραδοσιακά ότι υπήρξε ο πρώτος Έλληνας φιλόσοφος. Τονίζοντας τον λόγο ως το κλειδί κατανόησης της φύσης , και με προσεκτική παρατήρησή της , προσπάθησε να ανακαλύψει τους νόμους της φύσης. Έτσι θεωρείται ο πατέρας της επιστημονικής μεθοδολογίας.
Αφού τα πρωτότυπά του έργα έχουν χαθεί , η γνώση μας για τις διδασκαλίες του προέρχονται από δευτερεύουσες πηγές. Σύμφωνα με αυτές τις πηγές , ο μαγνήτης είναι ζωντανό όν , αφού αναγκάζει σιδερένια αντικείμενα να κινηθούν. Το ήλεκτρο είναι επίσης ζωντανό , αφού μπορεί να μετακινήσει άλλες ουσίες. Επιπλέον , σύμφωνα με τον Θαλή το νερό είναι η πρωταρχική ουσία από την οποία είναι φτιαγμένος ο κόσμος. Το νερό είναι η τελική ουσία από την οποία όλα τα πράγματα γεννώνται και στην οποία όλα τελικά χάνονται.
Αναξίμανδρος (περ. 611-547 π.χ.)
Ο πιο σημαντικός μαθητής του Θαλή ήταν ο Αναξίμανδρος από τη Μίλητο. Αναφέρεται ότι ήταν ο πρώτος που έγραψε βιβλίο για τις φυσικές επιστήμες με τίτλο "ΦΥΣΗ". Τα γραπτά του έχουν χαθή επίσης , και ότι γνωρίζουμε για αυτόν προέρχεται επίσης από δευτερεύουσες πηγές. Αυτός ο φιλόσοφος , που λέγεται ότι ήταν ο πρώτος που έφτιαξε ναυτικούς χάρτες , παρουσίασε μία αναλυτική θεωρία για την γένεση της ζωής , που φαινομενικά περιέχει στοιχεία της θεωρίας της εξέλιξης του Δαρβίνου. Σύμφωνα με την σχολή του , η ακόλουθη σειρά γεγονότων εξηγεί την αρχή της ζωής :
1. Τα πρώτα ζωντανά πλάσματα δημιουργήθηκαν από νερό ( τό ίδιο πρωταρχική ουσία κατά τον Θαλή ) και είχαν κελύφη με αγκάθια. Μετά την ωρίμανση , έχαναν το κέλυφός τους και άλλαζαν τον τρόπο της ζωής τους.
2. Τα ζώα δημιουργήθηκαν από το νερό σαν αποτέλεσμα της εξάτμισής του από τον Ήλιο.
3. Ο Άνθρωπος γεννήθηκε από ένα άλλο ζωντανό πλάσμα και αναπτύχθηκε μέσα σε ψάρι , όπως ο καρχαρίας. Μετακινήθηκε στη ξηρά μόνο όταν ήταν ικανός να φροντίσει τον εαυτό του.
Έχει η σχολή του Αναξίμανδρου κάποια ΄Δαρβινικά εξελικτικά στοιχεία ; Οι ερευνητές απορρίπτουν αυτή την άποψη. Μάλλον αντί για εξέλιξη του ενός είδους από άλλο , ο Αναξίμανδρος δίδασκε ότι η προσαρμογή σε διαφορετικές συνθήκες ήταν αναγκαία για την επιβίωση. Έτσι , το κέλυφος με αγκάθια χρειαζόταν να προστατεύει το νεαρό πλάσμα από το νερό - η προσαρμογή ήταν στη συμπεριφορά , όχι οργανική.
Η διδασκαλία του Αναξίμανδρου είναι παράδειγμα μίας προσπάθειας να εξηγηθούν φυσικά φαινόμενα χωρίς να καταφύγουμε σε θεότητες και υπερφυσικούς παράγοντες. Η Ζωή , σύμφωνα, με αυτόν , σχηματίσθηκε
αυτόματα και αβιογενετικά
στη θάλασσα , χωρίς καμμία ένδειξη εξέλιξης.
Ξενοφάνης (περ. 576-490 π.χ.)
Σύγχρονος του Αναξίμανδρου , ο Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος , δίδαξε ότι καθετί , περιλαμβανομένων και των ανθρώπων , δημιουργήθηκαν από νερό και χώμα. Επιπλέον , η γή και η θάλασσα είχαν εναλλάξει θέσεις στο παρελθόν και θα το έκαναν ξανά στο μέλλον. Ο Ξενοφάνης ήταν πιθανόν ο πρώτος που προσπάθησε να εξηγήσει την παρουσία απολιθωμάτων σε πετρώματα. Η εξήγησή του ήταν ότι στο παρελθόν η ξηρά ήταν καλυμμένη από θάλάσσα , όπου φυτά και ζώα σχηματίσθηκαν από λάσπη και πέτρες και αργότερα εξήλθαν από το νερό. Έτσι , η αρχή και το τέλος όλων των ζωντανών πλασμάτων είναι μέσα στη γή. Η ζωή σχηματίζεται από μή-ζωντανές ουσίες, δηλαδή
Αβιογένεση.
Οι διαμάχες μεταξύ των Ελλήνων φιλοσόφων ήταν πιθανόν τόσο συνηθισμένες όσο και σήμερα μεταξύ επιστημόνων. Έτσι , λέγεται ότι ο φιλόσοφος Ηράκλειτος ο Εφέσιος , σύγχρονος του Ξενοφάνη , απέρριψε το έργο του κοροϊδεύοντας την σοφία του.
Ηράκλειτος (535-475 π.χ. )
Ο Ηράκλειτος πίστευε ότι το σύμπαν συνεχώς αλλάζει , έτσι δε είχε νόημα να ερωτούμε για την αρχή του μέσω κάποιων μύθων . Δίδασκε ότι δεν υπήρχε ούτε αρχή ούτε τέλος , μόνο η ύπαρξη.
Αναξαγόρας (περ. 500-428 π.χ.)
Σύμφωνα με τον Αναξαγόρα τον Κλαζομένιο , το σύμπαν ήταν φτιαγμένο από άπειρο αριθμό θεμελιωδών ουσιών, που τις ονόμασε
σπέρματα.
Κάθε τέτοια μονάδα χαρακτηρίζεται από άπειρο αριθμό ιδιοτήτων. Αυτά τα σπέρματα δίνουν γένεση σε ζωντανές μορφές όταν πέφτουν στο χώμα ή την λάσπη στη γή. Έτσι , αντί για αυτόματη ανάδυση από τη γή , ο Αναξαγόρας επινόησε τον όρο
Πανσπερμία
από τα παντού παρόντα σπέρματα της θεωρίας του. Αυτή η λέξη ήταν προορισμένη να χρησιμοποιηθεί περισσότερο από 2.000 χρόνια αργότερα με διαφορετική σημασία όμως.
( Ο Αναξαγόρας κινδύνευσε σοβαρά να θανατωθεί από τους Αθηναίους λόγω των διδασκαλιών του. Παρόλη τη σύγχρονη εικόνα της ως φιλελεύθερη δημοκρατία η Αθήνα ήταν μία συντηρητική πόλη. Έτσι λέγεται ότι όταν ο Αναξαγόρας ακούσθηκε να διδάσκει ότι ο ήλιος δεν ήταν πραγματικά θεός αλλά μόνο μία ερυθροπυρωμένη πέτρα , πολλοί από τους κατοίκους εξοργίσθηκαν και φυλακίσθηκε. Ευτυχώς για αυτόν ο φίλος του Περικλής κανόνισε να αποδράσει και να αποφύγει τον θάνατο.)
Εμπεδοκλής (περ. 492-432 π.χ.)
Ο Εμπεδοκλής ο Ακραγαντίνος επέκτεινε τον κατάλογο των στοιχείων από τα οποία είναι φτιαγμένος ο κόσμος , από μόνο 1 ( το Νερό , σύμφωνα με τον Θαλή ) σε 4:
Γή - Νερό - Αέρας - Φωτιά
Αυτά τα στοιχεία , τα οποία ονόμασε ,
Ριζώματα
ήταν αιώνια και αμετάβλητα. Όλες οι εκδηλώσεις της φύσης και οι εμφανίσεις τους 'ήταν το αποτέλεσμα του συνδυασμού και του διαχωρισμού αυτών των στοιχείων. Οι διαδικασίες έτσι ήταν 2 :
Έρωτας
για το συνδυασμό , και
Πάλη
για τον διαχωρισμό.
Η γένεση της ζωής εξηγείται με τον συνδυασμό χώματος και υγρασίας υπό την επίδραση θερμότητας. Τα φυτά ήταν τα πρώτα που σχηματίσθηκαν από αυτούς τους συνδυασμούς. Ακολούθησε ο σχηματισμός των άκρων των ζώων , τα οποία περιπλανιόντουσαν μόνα τους αρχικά , ξεχωριστά το ένα από το άλλο , αλλά πασχίζοντας να συνδυασθούν το ένα με το άλλο. Οι πρώτοι συνδυασμοί ήταν πολύ παράξενοι : για παράδειγμα , ένα κεφάλι αλόγου συνδυασμένο με σώμα αγελάδας. Χρειάσθηκε ένας παρατεταμένος αγώνας των άκρων για να βρούν το σωστό συνδυασμό μεταξύ τους , και η εμφάνιση ανδρών και γυναικών , σύμφωνα με τον Εμπεδοκλή , ήταν μεταγενέστερη ανάπτυξη. Η πρόταση του Εμπεδοκλή φαίνεται ότι περιέχει στοιχεία επιλογής και αγώνα επιβίωσης αλλά όχι εξέλιξης.
Λεύκιππος (άγνωστος ο ακριβής χρόνος) και Δημόκριτος (περ.460-370 π.χ.)
Ο Λεύκιππος πιστεύεται ότι υπήρξε ο πρώτος φιλόσοφος που ανέπτυξε την ιδέα των ατόμων. Ο μαθητής του , ο Δημόκριτος ο Αβδηρίτης , γενικώς θεωρείται ως ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο
άτομο
για να εξηγήσει όλα τα παρατηρούμενα φυσικά φαινόμενα. Για αυτόν ,
τίποτα άλλο δεν υπάρχει παρά μόνο άτομα και χώρος - κάθε τι άλλο είναι απόψεις .
Σύμφωνα με τη σχολή του , υπάρχουν 4 είδη ατόμων :
πέτρινα άτομα ,
ξηρά και βαριά ,
υδάτινα άτομα ,
υγρά και βαριά ,
αέρινα άτομα ,
ελαφρά και ψυχρά , και
πύρινα άτομα ,
ελαφρά και θερμά.
Οι συνδυασμοί αυτών των ειδών ατόμων φτιάχνουν όλα τις γνωστά και άγνωστα έως τώρα υλικά. Ο Δημόκριτος επίσης πρόβαλε το επιχείρημα ότι υπάρχει άπειρος αριθμός κόσμων σαν τον δικό μας. Αφού υπάρχει άπειρος αριθμός ατόμων , θα έπρεπε να υπάρχει επίσης άπειρος αριθμός κόσμων φτιαγμένων από αυτά τα άτομα.
<τα ζωντανά με , που υγρασία εμφανίσθηκαν ευκρινή παράγει στην καλυμμένη θερμή γήσ να ήταν λάσπη....τα ζώα ζωή τησ από τη στη την πρώτα επιφάνεια μορφή πλάσματα ήλθαν χωρίσ>
Η αυτόματη και αρχική ανάπτυξη των ζωντανών πλασμάτων , σύμφωνα με τον Δημόκριτο , είναι αποτέλεσμα της ανάμειξης πέτρινων ατόμων με πύρινα άτομα. Αυτό λαμβάνει χώρα τυχαία , ακολουθώντας τη βασική αρχή
<<κάθε σύμπαν είναι ανάγκησ υπάρχει καρπόσ τύχησ που τι και στο>>.
Τα χαρακτηριστικά αυτών των συνδυασμών προσδιορίζονται από τη μηχανική κίνηση των ατόμων.
Επίκουρος (342-270 π.χ.)
Ο Επίκουρος ήταν ο πιο σημαντικός φιλόσοφος που ακολούθησε την Ατομική διδασκαλία του Δημόκριτου. Περίπου 100 χρόνια μετά τον Δημόκριτο , συνέχισε την διδασκαλία του για τον σχηματισμό των ζωντανών πλασμάτων , πολλά από τα οποία σχηματίζονταν σε υγρά εδάφη. Επιπλέον , σύμφωνα με αυτόν , η ιδέα της κίνησης των ατόμων ήταν ένα εγγενές χαρακτηριστικό , ανεξάρτητο από οποιεσδήποτε θειικές δυνάμεις.
Πλάτων ( 427-343 π.χ, )
'Ενα από τα πιο σημαντικά στοιχεία της Πλατωνικής διδασκαλίας ήταν η ιδέα του ότι υπήρχαν 2 κόσμοι. Είπε ότι ο κόσμος που βλέπουμε είναι μόνο μία ψευδαίσθηση , κακός , ατελές αντίγραφο του μεταβατικού κόσμου , προσωρινός , που θα αποσυντεθεί. Ο πραγματικός κόσμος που δεν μπορούμε να δούμε επειδή είναι αόρατος , είναι καλός , τέλειος , αιώνιος , και στατικός. Στο πραγματικό κόσμο δεν υπάρχει καμμία αλλαγή , ούτε χρειάζεται , επειδή όλοι οι οργανισμοί είναι τέλειοι. Η διαφοροποίηση μεταξύ των οργανισμών που παρατηρούμε οφείλεται στο ότι είναι ατελή αντίγραφα των πραγματικών "τύπων" στο πραγματικό κόσμο. Αυτή η "ειδωλολατρική" ιδέα δανείσθηκε και ενσωματώθηκε στη Χριστιανική πίστη , και σε οξεία αντίθεση με την Ιουδαική πίστη ότι είμασθε επιστάτες της φύσης , έχει χρησιμοποιηθεί για να δικαιολογήσει την αλόγιστη λεηλασία του πλανήτη μας ( ποιός νοιάζεται , άλλωστε είναι κακός και προσωρινός ).
Αριστοτέλης (384-322 π.χ.)
Ο πιο διακεκριμένος αντίπαλος του ατομικού κόσμου του Δημόκριτου ήταν ο Αριστοτέλης. Αυτός ο κόσμος με την υπονοούμενη τυχαιότητα και την έλλειψη τελεολογίας ( τελικού σκοπού ) δεν ταίριαζε με τις φιλοσοφικές διδασκαλίες του Αριστοτέλη και με τις διαισθητικές τελεολογικές-μεταφυσικές απόψεις του. Πράγματι , η Αριστοτελική σχολή , που δέσποσε στο Δυτικό πολιτισμό για σχεδόν 2.000 χρόνια , επισκίασε τον ατομικό κόσμο του Δημόκριτου με τις συνέπειές της. Η αναβίωση του ατομικού κόσμου στή νέα του μορφή άρχισε μόνο κατά τον 18ο αιώνα , με τον Ντάλτον.
Ο Αριστοτέλης ήταν φανερά ο πρώτος φιλόσοφος που περιέγραψε την
κλιμάκωση
των ζωντανών πλασμάτων , και ασχολήθηκε με την βαθμιαία μετάβαση από τη μη-ζωντανή ύλη στα φυτά και από τα φυτά στα ζώα. Μερικοί νομίζουν ότι αυτό υπονοεί εξέλιξη. Αλλά οι περισσότεροι μελετητές πιστεύουν ότι οι βασικές ιδέες του Αριστοτέλη δεν έχουν τίποτα να κάνουν με την εξέλιξη. Σύμφωνα με αυτούς , θεωρούσε τα διαφορετικά είδη ζωντανών μορφών ως αμετάβλητα και αιώνια. Έτσι , η βαθμιαία εξέλιξή του ήταν στατική. Πράγματι ο Αριστοτέλης απέρριπτε την <<εμφανή εξέλιξη>> του Εμπεδοκλή.
Οι απόψεις του Αριστοτέλη για τη φύση είχαν 3 κεντρικές αρχές :
1. Όλα τα ζωντανά πλάσματα μπορούν να καταταχθούν σε σειρά ανάλογα με τις ιδιότητες που επιδεικνύουν , όπου οι άνθρωποι είναι στη κορυφή αυτής της κλίμακας ,
2. οι φυσικές διαδικασίες ερμηνεύονται με τελεολογικούς όρους , και
3. η φύση προχωράει βαθμιαία από άψυχα πράγματα στα έμβια όντα χωρίς ακριβή οριοθέτηση της διαχωριστικής γραμμής μεταξύ της ζωής και της απουσίας της.
Λαμβάνοντας υπόψη την τάση διαφόρων επιστημόνων να απεικονίζουν τον Αριστοτέλη ως δογματικό μελετητή , θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Αριστοτέλης ήταν ένα ανοικτό μυαλό , πολύ διαφορετικός από τη δογματική καρικατούρα που ζωγράφισαν επόμενες γενιές.
Η πίστη στην αιωνιότητα της φύσης μπορεί εν μέρει να εξηγηθεί με αυτά που σήμερα πιστεύουμε στη μικρή προσοχή που έδειχναν αυτοί οι φιλόσοφοι στη διάρκεια των φυσικών φαινομένων ή ουσιών. Έτσι , ο ιστορικός Ηρόδοτος (5ος αιώνας π.Χ,.) εξέτασε στρώματα ιζημάτων στο δέλτα του ποταμού Νείλου και υπολόγισε ότι αυτό το δέλτα είχε ηλικία χιλιάδων ετών. Αυτός ο υπολογισμός , όμως , αγνοήθηκε καθώς ήταν αντίθετος με τις τότε γεωλογικές θεωρίες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου